همانطور که می‌دانید آسانسور وسیله مکانیکی-الکتریکی پیشرفته‌ای است و بسیاری از تجهیزات آن از جمله تابلو فرمان آسانسور، قطعاتی تخصصی هستند که هرکدام کارکرد ویژه‌ای جهت عملکرد صحیح آسانسور به عهده دارند. با توجه به نقش ویژه و حساسی که تابلو فرمان در آسانسور دارد، ما در بازرگانی آسانسور سحرفراز تلاش کرده‌ایم، اطلاعات دقیق و تخصصی را درباره این عضو ضروری آسانسور ارائه کنیم، بنابراین تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.
معرفی تابلو فرمان آسانسور
تابلو فرمان آسانسور چیست؟ این سوالی است که ممکن است برای تعداد زیادی از افراد به وجود بیاید. اجازه دهید در پاسخ به این سوال از یک تشبیه استفاده کنیم. تابلو فرمان آسانسور (Elevator control panel) را می‌توان مغز متفکر هر آسانسوری دانست، جایی که دستورات لازم برای عملکرد صحیح آسانسور صادر میشود.
برای بررسی نحوه عملکرد تابلو فرمان آسانسور، ابتدا اجازه دهید به سراغ بررسی اصلی‌ترین اجزای تابلو فرمان برویم:
اجزای تابلو فرمان آسانسور
به جز انواع تابلو فرمان، مدارهای فرمان، ریز پردازنده‌ها و قطعات الکترونیکی دیگری نیز وجود دارند که در همه‌ی تابلو فرمان‌ها مشترک‌اند. برخی از این قطعات تابلو فرمان در ادامه لیست شده‌اند:
- کلیدهای گردان
- کلیدها و فیوزها
- لامپ‌های سیگنال
- کنتاکتورها
- ترانس CT
- کنتاکتورهای الکترونیکی SSR
- بی متال‌ها
- کلیدهای اتوماتیک MCB
- رله‌ها
- ترانسفورماتور تغذیه
- شارژر باطری تابلو IPS
- پل دیودی کنتاکتور
- تایمرها
- آی سی IC
- کلیدهای حرارتی
- ترمینال‌ها و سوکت‌ها
- رگلاتور خازنی
- وظایف تابلو فرمان آسانسور
برخی از وظایف اصلی تابلو فرمان عبارت است از:
- کنترل سرعت موتور آسانسور: در آسانسور‌ها ممکن است حرکت آسانسور به سختی و به همراه شوک باشد! خب به نظر شما چگونه می‌توان حرکت آسانسور را بهبود بخشید؟ تابلو فرمان آسانسور می‌تواند با کنترل دور موتور آسانسور باعث جلوگیری از این شوک‌های ناگهانی به موتور آسانسور شود
- موقعیت‌یابی کابین آسانسور
- کنترل جهت حرکت آسانسور: عضوی از تابلو فرمان آسانسور که وظیفه هدایت آسانسور در جهت بالا و پایین را به عهده دارد برد تابلو فرمان است
- حفظ ایمنی لازم برای سیستم آسانسور
- تشخیص وضعیت‌های گوناگون آسانسور
- کنترل قطعاتی همچون ترمزها، سوییچ‌ها و…: کنترل برخی از قطعات آسانسور از جمله در کابین آسانسور، سوئیچ‌ها و ترمزها به عهده تابلو فرمان آسانسور است
- پردازش قسمت‌های مختلف الکتریکی آسانسور: همه پیام‌های ارسالی از کلیه دکمه‌های آسانسور چه دکمه‌های داخلی و چه دکمه‌های بیرونی به تابلو فرمان آسانسور ارسال شده و توسط این قطعه آسانسور پردازش میشود
- حفاظت الکتریکی از قطعات و تجهیزات آسانسور
- پذیرش درخواست شستی‌های احضار در کابین و طبقات
انواع تابلو فرمان آسانسور
تابلو فرمان آسانسور در شکل‌ها و ساختارهای متفاوتی تولید میشود و به همین علت انواع متفاوتی از آن‌ها وجود دارد که از دیدگاه‌های متفاوتی تقسیم بندی شده‌اند. بد نیست پیش از خرید تابلو فرمان آسانسور این ویژگی و ساختار‌ها را به خوبی بررسی نمایید.
انواع تابلو فرمان آسانسور از نظر نقشه بندی مداری
تابلو برق آسانسور را از نظر تجهیزات و مدارات به کار رفته و همچنین نوع نقشه‌کشی مدار الکترونیکی آن به 4 نوع زیر تقسیم‌بندی می‌کنند:
- رله‌ای
- دیجیتالی
- PLC
- میکرو کنترلری(میکرو پروسسوری)
- تابلو فرمان رله‌ای
این نوع تابلو از قدیمی‌ترین انواع تابلو آسانسور می‌باشد. قطعات و تجهیزات به کار رفته در این نوع تابلوها کاملا شبیه تابلوهای صنعتی کنتاکتوری می‌باشد. کاربرد بسیار پایین این نوع تابلوها و عدم هماهنگی با تکنولوژی‌های جدید سیستم آسانسور باعث خارج شدن این تابلوها از صف تولید شده است.
تابلو فرمان دیجیتالی
در تابلو فرمان‌های دیجیتالی عملکرد آسانسور با استفاده از ICهای دیجیتالی، کنترل و حفاظت میشود. از این مدل تابلو نسبت به تابلو میکروکنترلری کمتر استفاده میشود. برای تغییر برنامه در تابلو فرمان دیجیتالی باید ICها را تعویض نمود. منطق کاری تابلو فرمان دیجیتالی شبیه به رله‌ای است با این تفاوت که از گیت‌های دیجیتالی منطقی مانند And، Or، Not و غیره برای دریافت و پردازش و ارسال دستورات استفاده میشود. مزایای این تابلوها نسبت به تابلوهای رله‌ای:
- مصرف پایین انرژی و برق
- حجم و اندازه کمتر
- سرعت بالای عملکرد
- صدای و نویز کمتر
در کنار مزایایی که این نوع از تابلو فرمان‌ها دارند، می‌توان معایبی را هم در این نوع از تابلو فرمان نسبت به انواع میکروپروسسوری اشاره کرد. برای مثال می‌توان به انعطاف‌پذیری و کارایی کمتر آن اشاره کرد.
تابلو فرمان PLC
در این تابلو فرمان‌ها از PLC برای کنترل سیستم آسانسور استفاده میشود. PLC دستگاهی است که به پردازنده، حافظه، مبدل‌های ولتاژ و یک سری پورت ورودی و خروجی مجهز می‌باشد. به طور کلی از نظر برق صنعتی، سیستم آسانسور کاملا شبیه به دیگر سیستم‌های صنعتی می‌باشد. بنابراین در این سیستم‌ها نیز منطق عملکرد، ورودی و خروجی و حفاظت را می‌توان با PLC انجام داد. مزیت PLC برنامه پذیر بودن است. اما از منظر عملی استفاده از PLC برای تابلو فرمان به هیچ وجه توجیه اقتصادی ندارد.
تابلو فرمان میکروکنترلری
این نوع تابلو از پرکاربردترین تابلو فرمان‌ها در بازار کنونی صنعت آسانسور است. میکروکنترلر دارای قسمت‌های بسیاری برای کنترل و هدایت فرآیند‌های صنعتی بطور یکجا است و در یک بسته قرار دارد. از انواع میکروکنترلر مورد استفاده در تابلو فرمان می‌توان به AVR، 8051 و … اشاره کرد. در این تابلو فرمان‌ها از مبدل‌های آنالوگ به دیجیتال و پورت‌های ارتباطی سریال استفاده میشود. برخی مزایای استفاده از تابلو فرمان‌های میکروکنترلری عبارتنداز:
- سرعت بالا
- حساسیت پایین به نویز
- حافظه‌ی بالا
- پردازش هوشمند
- قیمت ارزان آسانسور
- تعمیر راحت
- حجم و اندازه پایین
- کم مصرف بودن
انواع تابلو فرمان آسانسور از نظر نوع حرکت آسانسور
تابلو فرمان‌ها را بر اساس نوع موتور آسانسور و حرکت آن به دو نوع متداول دوسرعته (2SPD) و تک‌سرعته یا درایودار (3VF) تقسیم می‌کنند. برای هر نوع موتور گیربکس آسانسور و گیرلس باید تابلو فرمان متناسب با آن را طراحی و نصب نمود. به عنوان مثال برای تابلو فرمان دوسرعته باید از موتوری استفاده نمود که دارای دو سیم‌پیچ کند و تند باشد.
برای اطلاعات بیشتر در زمینه مقایسه تخصصی موتورهای گیربکس آسانسور می‌توانید این مقاله را بخوانید.
تابلو فرمان گیرلس Gearless
کاربرد تابلو فرمان گیرلس برای ساختمان های فاقد موتورخانه است. همچنین در ساختمان‌هایی که فضای کافی برای موتورخانه نباشد، از این مدل تابلوفرمان استفاده میشود. در تابلو فرمان گیرلس از درایوهای کنترل سرعت vvvfاستفاده میشود. ساختمان های با حداکثر سی طبقه مناسب برای نصب این مدل تابلو هستند.
ویژگی تابلو فرمان گیرلس
- مجهز به سیستم نجات اضطراری
- کاهش مصرف انرژی و هزینه های برق به دلیل استفاده از درایوهای VVVF
- ایجاد حرکتی نرم و بدون لرزش با استفاده از انواع درایوهای کنترل سرعت VVVF
- جهت حفظ موقعیت کابین به هنگام قطع برق مناسب برای آسانسورهای تا سرعت ۲.۵m/s
- دارای عملکرد در فازهای I و II آتش‌نشانی
- امکان به کارگیری سیستم جعبه رویزیون کارکدک
- راه‌اندازی آسانسور تا حداکثر ۳۲ توقف در تابلوهای ALPHA
- نصب و تعویض آسان بردهای الکترونیکی با بکار گیری ترمینال‌های مناسب
- دارای سیستم حفاظتی کنترل فاز در هنگام جابجایی فاز و یا عدم تعادل در فازها
- امکان استفاده برای انواع مختلف درب‌ها
- مطابق با استاندارد EN81
- قابلیت گزارش‌گیری از اشکالات آسانسور از طریق اینترنت
- دارای باطری قابل شارژ جهت تامین روشنائی داخل کابین هنگام قطع برق
- دارای فیوز الکترونیک در خط تغذیه ۲۴ وات جهت حفاظت در قبال اتصال کوتاه
- دارای سیستم حفاظتی موتور در برابر اضافه بار، عدم عملکرد صحیح ترمز، اتصالی در سیم پیچ‌های موتور و یا گیرکردن کابین به کمک درایو
مشخصات تابلوفرمان گیرلس تلفیقی
- قابلیت پاسخگویی تا ۱۶طبقه کلکتیودان، ۹ طبقه کلکتیو سلکتیو
- قابل استفاده در پروژه‌های گیرلس MRL و Gearless
- امکان عرضه تابلو به صورت توکار برای پروژه‌های MRL
- درایو انواع موتورهای بدون گیربکس
- قابلیت کار به صورت گروهی و سیستم کاهش‌دهنده تراول کابل
- قابلیت عرضه به صورت تلفیقی با سیستم نجات اضطراری مخصوص گیرلس
- ابعاد تابلو ۳۰×۱۲۵×۸۰ سانتیمتر، امکان سفارش تابلو در ابعاد ۳۰×۱۶۵×۵۰ سانتی متر برای MRL
تابلو فرمان تک سرعته یا درایو دار (3VF)
در این نوع از تابلو فرمان یک درایور یا کنترل دور موتور وجود دارد که سطح فرکانس و ولتاژ را تغییر می‌دهد. این تغییرات فرکانس و ولتاژ باعث تغییر در سرعت و گشتاور موتور و همچنین بوجود آمدن بهترین شرایط برای استارت موتور می‌شوند. با استفاده از این تابلو فرمان راه‌اندازی موتور به صورت نرم خواهد بود.
در این تابلو فرمان‌ها برای استارت مطلوب از یک اینورتر استفاده میشود. وجود درایور از آن نظر دارای اهمیت است که باعث میشود سرعت موتور آسانسور از لحظه شروع به یکباره از صفر به سرعت نامی نرسد. شروع با دور آهسته و افزایش تدریجی ولتاژ باعث میشود تا موتور به آرامی به سرعت نامی خود برسد. مزیت این تابلو فرمان، عدم وجود تکانه‌های ناگهانی کابین آسانسور به هنگام استارت و توقف موتور است.
تابلو فرمان دو سرعته (AC2)
تابلو فرمان دوسرعته برای آسانسورهایی کاربرد دارد که موتور آن دارای دو سیم‌پیچ برای دو سرعت متفاوت باشد. موتور در این سیستم بصورت راه‌اندازی مستقیم کار می‌کند. در این سیستم آسانسور، ابتدا موتور با سیم‌پیچ دور تند شروع به حرکت می‌کند و سریعا به سرعت نامی خود می‌رسد.
هنگام نزدیک شدن به ایستگاه سیم‌پیچ دور تند از مدار خارج شده و سیم پیچ دور کند وارد مدار میشود و سرعت آسانسور کاهش می‌یابد تا به صفر برسد.
در این روش جریان راه‌اندازی موتور 5 تا 7 برابر جریان نامی سیم‌پیچ است که علاوه بر کاهش عمر مفید موتور سبب افزایش مصرف برق میشود. همچنین تکانه‌های ناشی از شروع حرکت و تغییر سرعت موتور محسوس بوده و باعث ایجاد ضربه ناگهانی در کابین میشود.
تابلو فرمان هیدرولیک
این مدل تابلو فرمان اکثرا برای آسانسورهایی که در ساختمان‌های با حداکثر هشت طبقه هستند، استفاده میشود. از خصوصیات آن ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- حفاظت کامل و قابل تنظیم از موتور، پمپ توسط برد کنترل بار
- قابلیت راه‌اندازی انواع پاور یونیت های موجود در بازار
- امکان راه‌اندازی برای انواع درب‌های AC/DCشامل درب‌های اتوبوسی، سماتیک و سلکوم ۲۲۰ و مری
- امکان راه‌اندازی تا ۸ طبقه کلکتیودان و ۶ طبقه کلکتیو سلکتیو، با استفاده از جعبه رویزیون کارکدک قابل افزایش به ۱۶ طبقه
- کلکتیودان و ۹ طبقه کلکتیو سلکتیو
تابلو فرمان هیدرولیک تلفیقی
- از ویژگی های این مدل تابلوفرمان باید به موارد زیر اشاره کرد:
- قابلیت کنترل انواع پاوریونیت‌ها با تعداد شیرهای مختلف
- راه‌اندازی سیستم های هیدرولیک به صورت تک ضرب، ستاره مثلث یا به وسیله درایو
- دارای سیستم کنترل بار و فاز برای تشخیص صحیح توالی فاز و محافظت از موتور در برابر جریان اضافه
- امکان releveling برای هم سطح‌سازی مجدد
- انتخاب منطق پاسخگویی به احضارها به صورت کلکتیودان یا فول کلکتیو یا پوش باتون
- قابلیت تنطیم فاصله زمانی فعال شدن موتور تا شیرها و فاصله زمانی قطع شدن شیرها تا موتور برای نرمی حرکت و زمان بین ستاره و مثلث Pump off Delay
- قابلیت کنترل اسانسور به صورت duplex یا simplex
- توانایی ثبت ۱۰ اخر با نمایش ترتیب وقوع
- توانایی پاسخگویی به احضارها تا ۸ توقف به صورت پارالل و ۱۶ توقف به صورت سریال
- انتخاب منطق پاسخگویی به احضارها به صورت کلکتیودان یا فول کلکتیو یا پوش باتون
- قابلیت جداسازی سنسورهای توقف جهت بالا و پایین
- توانایی جدا کردن دوراندازهای جهت بالا و پایین برای استفاده در طبقات کوتاه و بلند متعدد
کدام تابلو فرمان برای آسانسور بهتر است؟
تابلو فرمان قطعه بسیار حساس و مهمی است به همین دلیل باید هنگام انتخاب و خرید آن به کیفیت و استاندارد در نظر گرفته شده در ساخت آن توجه ویژه‌ای داشت.
مقایسه تابلو فرمان آسانسور
برای اینکه بتوانید از میان انواع تابلو فرمان آسانسور بهترین انتخاب را داشته باشید، علاوه بر توضیحات بالا، سعی کرده‌ایم مقایسه مناسبی بین انواع تابلوها داشته باشیم تا شما بتوانید با توجه به شرایط ساختمان خود، بهترین تابلو فرمان را انتخاب کنید.
بررسی مهم‌ترین مزایا و معایب تابلوهای تک سرعته و دو سرعته
برخی از مهم‌ترین مزایا و معایب تابلوهای تک سرعته دو سرعته شامل موارد زیر هستند:
- تغییر سرعت ناگهانی در سیستم دوسرعته باعث ایجاد تکانه‌های شدید به کابین آسانسور و موتور میشود. این ضربه‌ها باعث کاهش طول عمر موتور میشود. در سیستم تک‌سرعته به هنگام حرکت هیچ تکانه‌ای به کابین و موتور وارد نمی‌شود. به علت عدم وجود تکانه در سیستم تک سرعته، طول عمر موتور در سیستم تک‌سرعته عادی و بالا خواهد بود.
- جریان راه‌اندازی بالای موتور در سیستم دوسرعته باعث گرم شدن سیم پیچ موتور و کاهش عمر مفید موتور میشود. همچنین در شرایط ترافیکی جریان بالای راه‌اندازی موتور در این سیستم باعث افزایش چشمگیر مصرف برق میشود. این جریان بالا باعث ایجاد نوسانات در ولتاژ و در نتیجه تاثیرگذاری بر روی سایر تجهیزات الکتریکی آسانسور میشود. در سیستم تک‌سرعته به علت راه‌اندازی نرم تاثیرات منفی سیستم‌های دوسرعته وجود ندارد.
- در تابلو فرمان دوسرعته تجهیزاتی برای تشخیص میزان بار وارده به موتور وجود ندارد. به همین علت زمانی که موتور تحت بار باشد سطح کف آسانسور نسبت به طبقات دچار تغییر میشود. در سیستم تک‌سرعته به علت فیدبک گرفتن از عملکرد موتور، بهترین حالت برای توقف و هم تراز شدن سطح طبقات و کف کابین آسانسور همواره برقرار است.
- سیستم دوسرعته به علت تغییر سرعت و در نتیجه باز و بسته شدن کنتاکت‌های مختلف، دارای سر و صدای قابل توجه‌ای است. برعکس در سیستم تک‌سرعته آلودگی صوتی به حداقل میزان ممکن می‌رسد.
- هزینه‌ی اولیه تابلو فرمان تک‌سرعته نسبت به تابلو فرمان دوسرعته بالاتر است. علت این امر وجود دستگاه‌های اینورتر است؛ اما در طولانی مدت با صرفه‌جویی مصرف برقی که در سیستم تک‌سرعته وجود دارد. به صورتی که اختلاف هزینه‌ی اولیه سیستم تک‌سرعته و دوسرعته برگردانده در دراز مدت جبران میشود.
- هزینه‌ی نگهداری و سرویس آسانسور در سیستم تک‌سرعته به علت استهلاک پایین‌تر نسبت به سیستم دوسرعته کمتر است.
با بیان مزایا و معایب تابلو فرمان تک سرعته و دو سرعته احتمالا بهتر می‌توانید بین این دو نوع تابلو فرمان بهترین مورد را انتخاب کنید. تابلو فرمان آسانسور داتیس یکی از بهترین برند‌های تابلو فرمان است که کلیه مزایای مذکور را دارد.
معیارهای انتخاب تابلو فرمان آسانسور
در نخستین گام برای انتخاب تابلو فرمان باید با نمایندگی فروش موتور آسانسور تماس گرفت. برخی از نکاتی که در انتخاب تابلو فرمان باید به آن دقت نمود:
- سیستم کلی آسانسور : آسانسور در دو نوع مختلف آسانسور هیدرولیک و کششی وجود دارد.
- ترافیک: میزان تردد در آسانسور ترافیک آسانسور است، میزان ترافیک آسانسور در ساختمان‌های مسکونی، اداری، تجاری و… با یکدیگر متفاوت است. محل نصب آسانسور نیز تا حد زیادی به ترافیک موجود در آسانسور بستگی دارد.
- نوع موتور: نام و نوع قدرت، جریان، ولتاژ، سرعت تند و کند، سیستم تعلیق و … از جمله اطلاعاتی است که برای انتخاب تابلو فرمان باید به آن دقت شود.
- درایو: مجهز بودن سیستم به کنترل سرعت، کنترل حلقه بسته یا باز، مشخصات انکودر و … برای انتخاب تابلو فرمان آسانسور بسیار کلیدی و پر اهمیت است.
- تعداد توقف: تعداد طبقات و فاصله‌ی طبقات از یکدیگر نیز بر انتخاب تابلو فرمان تاثیرگذار است.
تابلو فرمان آسانسور، یکی از مهم‌ترین اجزا دربخش‌های الکترونیکی و کنترلی آسانسور محسوب میشود. این قطعه به شکل یک جعبه فلزی بوده که دارای مدارها، قطعات الکترونیکی و میکروکنترلرهای بسیاری است. وظیفه اصلی این قطعه حیاتی، کنترل کردن حرکت کابین و اعلام وضعیت‌های مختلف است. این قطعه باید در موتورخانه آسانسور نصب شود.
به صورت کلی، وظایف این قطعه در کنترل سرعت اصلی موتور آسانسور، کنترل جهت حرکت کابین، پردازش درخواست‌های ارسال شده از بیرون از کابین یا از داخل کابین، حفظ ایمنی مسافران آسانسور و حفاظت از تجهیزات الکتریکی آسانسور است. اجزا مختلف تابلو فرمان آسانسور شامل: برد اصلی، برد ورودی و خروجی، برد کابین، برد تغذیه و برد کنترل بار هستند.
تابلو فرمان‌های آسانسور با توجه به نوع آسانسوری که نصب شده است ممکن است متفاوت باشد. برای مثال؛ تابلو فرمان‌ها انواع دو سرعته و درایودار دارند و همچنین نوع گیرلس یا هیدرولیک دارند که با توجه به نوع موتور آسانسور باید استفاده شوند. علاوه بر این امر، تابلو فرمان‌ها از لحاظ نقشه بندی مداری نیز دسته‌بندی می‌شوند که در این صورت به عنوان تابلو فرمان رله‌ای، تابلو فرمان دیجیتالی، تابلو فرمان PLC و تابلو فرمان ریزپردازنده‌ای شناخته می‌شوند.
امیدواریم این موارد اطلاعات خوبی را در زمینه خرید تابلو فرمان آسانسور مناسب در اختیار شما قرار داده باشد. شما همچنین می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر با تیم پشتیبانی حرفه‌ای سحرفراز در تماس باشید و یا از طریق فروشگاه آنلاین قطعات آسانسور سحرفراز، انواع تابلوهای فرمان را از جهت کیفیت، شرکت سازنده، قطعات و قیمت مقایسه کنید و در نهایت اقدام به خرید کنید.
منبع : سایت کلمان
